Natuurlijk gaat het in de berichtgeving over de Miljoenennota over veel belangrijker zaken en hoe ons burgertruttenkabinet het betuttelen en schrapen tot een kunst heeft verheven, maar één zaak gaat mij in de Nota aan het hart en dat is de achteloosheid waarmee de overheid de verplichting tot een maatschappelijke stage invoert.
Begrijp me niet verkeerd, ik ben een groot voorstander van de betrokkenheid van scholieren bij de samenleving en ik denk dat het een goede zaak is om ze de mogelijkheid te bieden te participeren door middel van een stage. Maar waarom moet dat nou weer verplicht gesteld worden?
De stages waarover we het hier hebben zijn vrij, maar genoemd wordt meehelpen op een sportvereniging, koffie rondbrengen in een bejaardenhuis, zieken helpen met klusjes, en ga zo maar door. Nuttige zaken, maar niet echt interessant om langere tijd mee bezig te zijn. Bovendien, en dat is het aspect waar de overheid maar weinig inzicht in heeft, moeten er voor al die stages stagebegeleiders worden aangesteld.
Ik ben zelf stagebegeleider van zo’n 25 HBO-studenten en het kost me 70% van mijn werktijd om hen een waardevolle stage aan te bieden waarin ze zich ontwikkelen en dingen leren in de praktijk. In ruil voor deze leerervaring voeren zij werkzaamheden voor mij uit. Mijn ervaring met MBO-studenten is dat deze iets meer begeleiding nodig hebben voor een iets kleiner leerrendement (dat voor hen net zo belangrijk is en dus net zoveel waard trouwens). Het begeleiden van scholieren zal waarschijnlijk nog intensiever zijn, met een nog kleiner leerrendement. Er is al van vele kanten geroepen dat op het moment dat de scholieren een beetje zijn ingewerkt en klaar zijn om daadwerkelijk tot goed leren te komen, de stage alweer is afgelopen. Een intensieve functie dus waar de tijd goed besteed moet worden voor een goed resultaat. En dat in sectoren waar de werkdruk al behoorlijk hoog ligt.
Het is een feit dat er een rechtevenredige relatie is tussen de leerzaamheid van een stage en de duur of intensiviteit ervan. De stages waarover nu wordt gepraat gaan over een inzet van maximaal drie maanden en dan één dag of dagdeel per week. Daarin kunnen nauwelijks vaardigheden worden ontwikkeld, dus de vraag is wat het nut is van zo’n stage. Is het misschien het idee ‘als een jongere maar omgaat met behoeftige mensen uit de maatschappij, dan raakt hij vanzelf betrokken bij de samenleving’ ? Dat lijkt wel een beetje op het onderwijsklimaat dat 15 jaar geleden werd ingezet: ‘als een jongere maar veel in de buurt van boeken en kennis is, dan wordt hij vanzelf wijzer’.
Kan de overheid hierin niet gewoon een stimulerende rol spelen, en de kansen vergroten dat jongeren betrokken zijn bij hun omgeving en de samenleving? Stimuleer samenwerking tussen scholen en welzijnsinstellingen, zorginstellingen en sportverenigingen en regel het zo dat het aantrekkelijk is voor scholieren om zich voor deze instellingen in te zetten, bijvoorbeeld met gratis abonnementen op tijdschriften, spaarprogramma’s voor hebbedingetjes, vrijstellingen voor zaken als corvee of sportlessen (in het geval van participatie in sportverenigingen). Maar verplicht niks. Jongeren die dit interessant vinden, doen er dan met plezier en op eigen initiatief aan mee, en de jongeren die het niet interessant vinden, kunnen hun eigen ongebonden en ongeïnteresseerde leventje leiden. Iedereen blij en vooral: minder betutteld.