Via de mail werd ik op de hoogte gesteld van haar belangstelling voor vrijwilligerswerk, en kort daarna kreeg ik een korte mail, ingevuld door een mailformulier waarin ze aangaf ervaring in het onderwijs te willen opdoen, een HBO-opleiding had gedaan, en zelf met veel plezier naar school was gegaan als jongere. Onvoldoende informatie voor mij om iemand op aan te nemen, dus belde ik haar op om een afspraak te maken voor een kennismakingsgesprek. Ken je dat? Je hebt iemand aan de telefoon, en er klopt iets niet. Ze antwoordde te snel, voordat ik mijn vragen had afgerond, ging te lang door met praten, ook wanneer ik aangaf iets te willen zeggen en gaf dus over het geheel genomen een indruk niet te kunnen of willen luisteren, ze was vooral met zichzelf bezig. Maar ook op een gevoel en een telefoongesprek wil ik niemand afwijzen, dus de afspraak ging door.

>Ook tijdens het gesprek kon ik er niet mijn vinger opleggen wat er met haar aan de hand was. Ze had een stipje van aarde op haar voorhoofd, ik dacht dat dat iets te maken had met hindoeisme, en ze was wat excentriek gekleed. Ook tijdens het gesprek ontbrak het aan een ritme, een ritme waarin je normaliter met mensen praat, en ik bleef bij de conclusie dat ze teveel met zichzelf bezig is, en te weinig met anderen. Toch wilde ik mijn gevoel niet helemaal volgen, en kijken hoe zij het werken met jongeren zou doen. Soms zie je mensen helemaal opbloeien als ze met de ontwikkeling van jonge mensen bezig zijn. Ik sprak dus (na heel veel moeite te doen haar bij de les te houden) met haar af dat ze een dagje zou meedraaien.

"Ze is heel raar! Ze loopt de hele tijd in zichzelf te praten, soms gaat ze gewoon staan bidden in een hoek, en ze zit maar bij die jongeren zonder iets te zeggen. En de conciërge heeft ons gewaarschuwd dat ze een Hare Krishna is!" zeiden mijn stagiairs. Ik weet niet veel van de Hare Krishna af, maar wel dat ze altijd in het oranje gekleed zijn, dat was zij niet. Ik heb haar een aantal keer geobserveerd die middag, en merkte inderdaad dat het haar niet goed lukte om contact te leggen met de jongeren, laat staan om ze te helpen bij hun huiswerk. Wat me wel opviel was dat ze een jongen complimenteerde met de mooie tekening die hij had gemaakt, wat ik een positief signaal vond. Maar mijn observaties en de verhalen van mijn stagiairs noodden mij om een gesprek met haar aan te gaan wat er nou precies aan de hand was.

Ze bleek net een half jaar geleden uit een veertienjarig verblijf in de Hare Krishna te zijn gestapt, en volledig met zichzelf in de knoop te liggen. Op aanraden van haar vader had ze twee maanden lang geschreven over de zaken die haar bezighielden, en de conclusie die ze trok was dat God een schoft was. En tijdens het gesprek noemde ze duizend redenen om aan te geven waarom dat het geval is , zoveel dat ik me er niet één van kan herinneren, maar ik kon me het levendig voorstellen. In de Hare Krishna had ze zich vol overgave gestort in het sekteleven en geprobeerd zich een plekje te verwerven. Iets dat haar niet goed lukte, vermoedelijk doordat ze al labiel was toen ze door het gezelschap werd geworven. Ze klaagde dat ze als vrouw niet serieus genomen werd, dat ze geen kader functie kreeg, ondanks haar jarenlange toewijding, maar bovenal klaagde ze over dat opperwezen, dat mensen manipuleerde om hem te vereren, en er tegelijkertijd niets voor teruggaf.

Ik heb nog nooit iemand mijn mening opgedrongen. Ik heb nog nooit mensen geprobeerd ervan te overtuigen dat god niet bestaat, maar bij deze vrouw voelde ik dat het het enige was dat ik kon doen. Steeds maar weer bewoog ze terug naar haar mening dat god een egoïstische klootzak was, en steeds maar weer probeerde ik haar ervan te overtuigen dat god niet bestond en dat hij dus ook geen klootzak kon zijn. God is een verzinsel van mensen, dat in heel veel gevallen een positieve invloed heeft op iemands zielerust, maar in net zoveel andere gevallen voor ellende zorgt. Zolang deze vrouw dacht dat god bestond, dacht ze dat hij haar het leven zuur maakte, en zou ze nooit tot zichzelf komen. Ik voelde een intens medelijden met haar, iemand die zo vastzat in haar idee van een god, dat ze niet vrij kon zijn, zelfs niet nu ze haar groepje ‘gelijkgestemden’ had verlaten. De enige gevangenis zijn je eigen gedachten. De enige beïnvloeding die jou kan veranderen is de beïnvloeding die je zelf toestaat.

Hoe is het toch mogelijk dat mensen elkaar dit aandoen? Waarom hebben ze deze arme vrouw gekleineerd, niet serieus genomen, gehersenspoeld, gevangen gezet in haar eigen hoofd? Waarom is het toch nodig dat ik op haar in heb moeten praten, heb ik haar moeten aanraden om eerst zichzelf te vinden vooraleer ze jongeren kan helpen met wat dan ook? Na anderhalf uur praten maakten we een einde aan het gesprek. Ze accepteerde het dat ik tegen haar zei dat ze op dit moment niet moest werken met mensen die zelf de wereld nog aan het ontdekken zijn. Dat zolang zij zelf nog zoekende was, ze anderen niet kon helpen zoeken. Dat sommige leerlingen haar eng vonden, en haar aanwezigheid bedreigend. En ik heb haar sterkte gewenst met haar zoektocht. En gezegd dat als ze wilde lezen over wat mensen elkaar kunnen aandoen als er niemand is die ontwikkelingen in de samenleving een halt toeroept, ze vooral 1984 van George Orwell moest lezen. Dat dit boek voor mij een schat aan inzichten bevat over waartoe mensen in staat kunnen zijn als mensen zich afhankelijk opstellen van politici, denkbeelden en drogredenen. Ik hoop dat het nu beter met haar gaat.