Hoe verandert iemand? En hoe merkt iemand dat hij verandert? Is verandering een constante, zijn we niet van moment tot moment iemand anders, en denken we alleen maar dat we dezelfde zijn? Iedere dag verandert iemand, dus een vakantie van twee weken verandert je 14 keer zoveel? En wat als die reis naar Berlijn leidt, en vervolgens naar Dresden en Leipzig? Maakt dat uit?
Ik ben aan het nadenken geweest in al die steden over de verschrikkingen van de mensheid, hoe een volk een leider kan kiezen die op een bijna subtiele wijze het lot van het Duitse volk afhankelijk heeft gemaakt van de vernietiging van de Untermenschen. Door stelselmatig de Joden steeds meer verschrikkingen in de schoenen te schuiven, door ze zwart te maken, ze in een hoek te drijven waar ze zich niet meer uit konden werken zonder zichzelf nog zwarter te maken. Hoe een volk daarin meegaat, meebrult, meedenkt, meedoet. Hoe moet het zijn om in een land te leven dat in oorlog met de wereld is, dat besloten heeft dat de wereld een betere plek wordt als dit land er de scepter zwaait? Ga je elke dag naar kantoor, naar school, naar de bank, naar de fabriek alsof er niets aan de hand is? Denk je elke ochtend aan overwinningen, of maak je je elke ochtend wakker van de zorgen over je zoons die op het slagveld zijn?
Hoe zwak is de mensheid om met deze ideeën mee te gaan? Hoe dichtbij staan wij daar zelf als westerse mensen? Hebben we dezelfde ratio die we ons toedichten, of hoeft het noodlot maar te knipogen en lopen we achter mensen aan als Wilders en Bush en drijven we bevolkingsgroepen of landen steeds verder de hoek in?
Maar wat mij het meeste verbaast over Duitsland is het feit dat wanneer het ene totalitaire regime overhoop is gegooid, het volgende alweer op de stoep staat. Natuurlijk, geen regime uit de 20e eeuw kan op tegen de nazi’s (alhoewel: Stalin? Mao? Mugabe? Pol Pot?) op het gebied van wreedheid, maar het communistische regime in Oost Duitsland kon er ook wat van. uiteraard nog afgezien van de rest van het Warschaupact. Judith en ik hebben in Leipzig zo’n acht uur met wijdopen ogen van verbazing en ontzetting en ook plezier rondgekeken in het DDR-museum in Leipzig (een echte aanrader). Ongelooflijk wat een leugens, wat een propaganda, wat een huichelarij, wat een ontzettende kleinering van ‘het volk’, wat een achterhouden van alles wat progressief is. Hoe konden mensen zo leven?
Natuurlijk hadden de mensen het ‘goed’, voor een bepaalde waarde van ‘goed’. Er was nauwelijks werkeloosheid, de mensen hadden te eten, ze woonden in verwarmde huizen. Maar er was geen vrijheid, mensen konden geen keuzes maken, ze hadden geen invloed op hun eigen leven, alles werd bepaald door de staat, van de wieg tot het graf. En al vanaf de wieg werden de kinderen gehersenspoeld. Ik heb kinderboeken gezien voor kinderen van 5, 6 jaar waarin militarisme werd verheerlijk "De soldaat staat voor ons op wacht, later als ik groot ben ga ik ook mijn land verdedigen". Hoe langer hoe meer raak ik ervan overtuigd dat Animal Farm en Brave New World maar een fractie van ons verwijderd zijn.
En dan wordt het land ‘bevrijd’, wordt het samengevoegd met het ‘vrije’ westen. En krijgen al die miljoenen mensen te horen: ‘de afgelopen veertig jaar hebben jullie als achterlijken geleefd en ga het nu maar snel doen zoals wij, dan zijn jullie brave burgers’. ‘Onze manier is de beste en wij gaan ons best doen jullie en de hele wereld ervan overtuigen dat het op onze manier moet.’ Waar heb ik dat eerder gehoord?
In Duitsland is de cirkel rond, en overal op de aarde hoor je telkens dezelfde geluiden. Respecteer ons, doe zoals wij, wij hebben de enige waarheid, wij zijn goed en zij zijn het niet. Hoe dichtbij Hitler en Honecker staan Bush en Wilders? Hoe dicht staat ieder volk bij de Duitsers? Hoeveel moet er gebeuren voor wij dezelfde verschrikkingen begaan, in de naam van vrede en vrijheid?
Zo is dat!
Mooi gezegd, rake tekst!
liefs,
Ester
Ja, het was een interessante vakantie…
Hoe vaak hebben we wel niet tegen elkaar gezegd: nog geen 20 jaar geleden was het hier nog een socialistische heilstaat.
Maar goed, Wilders is hier ook behoorlijk aan de weg aan het timmeren met zijn bizarre denkwereld. Kennelijk zijn het niet alleen onze oosterburen die gevoelig zijn voor extreme ideeën…
Dit is een heel interessant artikel, Jaco. Men beweert wel eens dat de geschiedenis zich steeds herhaalt. Ik ben bang dat dit waar is. Het extremistisch gedachtengoed wint in alle landen terrein. Hitler was zo ‘slim’ om het stapje voor stapje te doen, of, zoals jij zegt, op subtiele wijze. De kans dat het volk op den duur massaal meegaat is dan veel groter. Misschien moeten we ons dus toch nog gelukkig prijzen dat Wilders minder subtiel te werk gaat. Wellicht is het tij dan nog te keren. Maar beangstigend is het wel.
Jij denkt ook: ik zadel mijn lezers voor het weekend nog even op met een aantal vragen (21 vraagtekens in één blogje!) – wezenlijke vragen ook nog…
Zware kost dit! Ik vrees dat veel van de antwoorden besloten liggen in het fenomeen mens, en dat wij, als wij in de aanloop naar WOII in Duitsland hadden geleefd… Nou ja, daar moet je maar niet te lang bij stilstaan, misschien.
Ieder mens is het product van zijn tijd, van zijn land en van de informatie die hij krijgt om zich een beeld van ‘de’ werkelijkheid te vormen. 19% van de Nederlanders is het eens met Wilders’ standpunten omtrent de Koran, 81% – mezelf incluis – komt niet veel verder dan zeggen dat het een even belachelijk als verwerpelijk idee is, vergelijkbaar met het verbieden van de auto om zo auto-ongelukken te voorkomen. Zijn Wilders’ denkbeelden uberhaupt te bestrijden, anders dan door ze belachelijk te maken en te suggereren dat haarbleekmiddel op de lange termijn de hersenen kan aantasten?
@Ester: bedankt!
@Judith: in leeftijd is de eenwording misschien volwassen, maar in de praktijk volgens mij nog lang niet. Ossies voelen zich nog steeds niet serieus genomen door de Wessies, en het neonazisme is gigantisch in de voormalige DDR, helaas.
@Tagrijn: wat natuurlijk flink meespeelde in die tijd was de crisis waarin Duitsland gedompeld was, met hyperinflatie en gigantische werkeloosheid en voortdurende herstelbetalingen. Er was veel diepgaande ontevredenheid, niet uit luxe, maar uit nood, en Hitler is daar als een genie op ingesprongen. Nog een overeenkomst tussen Adolf en Geert: beide democratisch gekozen.
@Tjan: haha, bedankt voor het tellen en excuses voor een zwaarder weekend dan gepland :). Het moeilijke bij Wilders is zijn van Fortuyn gegapte ‘Ik zeg wat ik denk en ik doe wat ik zeg’-mentaliteit. Hij spreekt uit wat veel mensen denken, en noemt zich verlicht, maar vergeet het belangrijkste van de Verlichting: dat je niet moet handelen uit je onderbuik, maar uit wat het beste is voor íedereen. Ook de moslims dus. Handelen uit je onderbuik komt neer op oog-om-oog en tand-om-tand en resulteert dus in afgehakte handen voor een dief, afgehakte geslachtsdelen voor een verkrachter en een afgehakt hoofd voor iedereen die dom is in jouw ogen.
De mens is een dom wezen,het vernietigt z’n eigen soort en leefomgeving.Geen enkel dier zal zo laag zinken..
Zeker een heel interessant artikel en ik vraag me regelmatig af hoe de wereld er over 10 of 20 jaar uit zal zien.
Verkrachters mag je wat mij betreft best de geslachtsdelen afhakken (of operatief verwijderen, vooruit)… verder ben ik het uiteraard helemaal met je eens x
Het ossie en het wessieprobleem: na 3 jaar in Leipzig te hebben gewoond (zie ook reacties bij halkia) kan ik er wel een boek overschrijven. Ik woon inmiddels weer tussen de wessies maar bij de ossies voel ik me meer thuis. En Leipzig is gewoon een geweldige stad!