Het is natuurlijk bizar om een oordeel te vellen over een volk alleen maar naar aanleiding van alle films en series die je hebt gezien. En discussies die je hebt gevolgd op internet. En wat andere mensen ervan zeggen. En dat ene weekje dat je in hun midden hebt geleefd, maar goed. Amerikanen (in het algemeen, want zoals overal zijn er ook uitzonderingen) hebben rare gewoontes.

Het heeft mij altijd verbaasd dat het taalgebruik in de VS doorspekt is met termen als ‘…like…”…you know…’, ‘…actually…’. Natuurlijk kennen wij dit soort tussenwerpingen ook, maar in de Amerikaanse mond lijkt het een soort symptoom van een ontbrekend werkelijkheidskader. Alsof de gemiddelde Amerikaan voortdurend op zoek is naar een vergelijking, omdat het bevatten van de werkelijkheid te moeilijk is om uit te drukken in taal. In zekere zin zit er iets wanhopigs in het gebruik van ‘like’ in een zin als ‘He was so narrowminded, like he was actually unable to grasp it, you know?’. ‘Je begrijpt toch wel wat ik bedoel?’, lijkt de spreker wanhopig uit te gillen.

Ik had deze gedachten al langer, maar hoopte telkens dat het wel mee zou vallen als je in Amerika zelf mensen hoorde praten. Tenslotte krijgen wij toch een vertekend beeld mee hier van de gemiddelde Amerikaan. Helaas bleek de waarheid toch niet heel ver weg. De flarden van gesprekken tussen mensen waren nog steeds doorspekt met dit soort onzekerheden, en de grote klapper kwam toen Judith en ik ’s avonds naar de TV keken, en een programma werd aangekondigd waarbij mensen in gevaarlijke beroepen met een camera werden gevolgd. Kennelijk waren er al eerder programma’s geweest die dergelijke formats hanteerden, want er moest heel expliciet worden aangegeven dat de werkelijkheid in dit programma nóg echter was dan de werkelijkheid in andere programma’s. ‘It’s not reality, it’s actuality’, zo werd er trots en in indrukwekkende kapitalen gezegd en getoond.

En toen viel bij mij het kwartje. Aangezien alle taaluitingen in de VS politiek correct (of pc) moeten zijn, (dus iemand is bijvoorbeeld niet ‘blind’, maar ‘visually challenged’), raken de taaluitingen steeds verder gedevalueerd, en wel zo ver dat er een tijd zal komen dat de taal geen beschrijving meer zal zijn van de werkelijkheid, maar van een volledig bedacht universum. En gezien de rol van de media in de VS zal dat universum volledig gedicteerd zijn door televisie- en filmmakers. Geen nieuwe ideeën, want gelijksoortige ideeën heeft George Orwell al vertoond met zijn Newspeak (in 1984), maar voor mij zeer confronterend om ze werkelijkheid te zien worden.

Het engste is en blijft dat een substantieel deel van een zeer invloedrijk volk op deze manier langzaam maar zeker de grip op de werkelijkheid verliest, en dus ongeschikt is om beslissingen te nemen op wereldniveau. Deze beslissingen worden echter tóch genomen, en in naam van datzelfde volk. Natuurlijk blijven er veel weldenkende en kritische geesten bestaan in de VS, en hopelijk zullen ook zij hun invloed blijven uitoefenen op deze fictieve werkelijkheid, maar het is een idee dat me sterk beangstigt. Ik hoop dat ik ongelijk krijg.